De verdeling van cryptovaluta bij een echtscheiding

Waar beleggen in crypto munten een aantal jaar geleden nog enkel was weggelegd voor financiële techneuten, heeft inmiddels een op de twaalf Nederlanders een deel van hun vermogen geïnvesteerd in cryptovaluta. Deze digitale munteenheden komen daarom ook steeds vaker om de hoek kijken bij de verdeling in echtscheidingen. Crypto staat er echter om bekend dat het voortdurend van waarde verandert. Hoe werkt dit dan bij een vermogensverdeling?

De aanduiding van cryptovaluta

Bitcoin is waarschijnlijk de bekendste crypto munt, maar er zijn duizenden andere digitale valuta’s beschikbaar om in te beleggen. In tegenstelling tot traditionele valuta worden cryptovaluta niet uitgegeven of gereguleerd door een centrale autoriteit. De handel in crypto vindt plaats via technologie genaamd blockchain, een digitaal logboek waarin alle transacties worden vastgelegd en geverifieerd door een netwerk van computers. Cryptomunten worden doorgaans opgeslagen in een digitale portemonnee (wallet), waarmee je de waarde ervan kunt bijhouden en transacties kunt uitvoeren. Een kenmerkend aspect van cryptovaluta is de voortdurende fluctuatie van hun koers, vanwege de vele handelstransacties. Dit maakt investeren in crypto zowel risicovol als aantrekkelijk voor beleggers. Juridisch gezien is cryptovaluta aan te duiden als een vermogensrecht. Net als andere vormen van eigendom kunnen crypto munten worden gekocht, verkocht en geïnvesteerd.

Verdeling in een echtscheiding

Wanneer partijen in gemeenschap van goederen zijn gehuwd en zij gaan scheiden, volgt – uitzonderingen daargelaten – een 50/50 verdeling van alle bezittingen en schulden. Eventuele cryptovaluta maakt onderdeel uit van het te verdelen vermogen.

Voor de verdeling is een aantal peildata relevant. Dit is allereerst een datum waarop de omvang van het vermogen wordt vastgesteld. Vermogen wat na deze peildatum is vergaard door een van de partijen, valt niet meer in de huwelijksgemeenschap. Als partijen hierover geen afwijkende afspraken maken, geldt als peildatum de datum van indiening van het verzoekschrift tot echtscheiding bij de rechtbank.
Een andere peildatum is die voor het vaststellen van de waarde van het vermogen. Dit is, als dat niet door partijen anders wordt bepaald, de datum van de feitelijke verdeling. Dit komt in de praktijk vaak neer op de dag waarop de rechtbank de echtscheiding uitspreekt.

De verdeling en peildatum van crypto

Ten aanzien van cryptovaluta geldt voor de vaststelling van de omvang de datum van de indiening van het echtscheidingsverzoek. Voor het bepalen van de waarde daarvan wordt gekeken naar de koers op de datum van de uitspraak van de rechter. De wallet waarin de cryptovaluta staat geregistreerd kan helpen bij het vastleggen van de precieze waarde. De peildatums zijn in het geval van cryptovaluta van cruciaal belang. De ene dag kan de waarde van de munt zijn gestegen en de dag erna kan dezelfde munt in waarde zijn gedaald. Vooral het geval de waarde van het cryptovermogen sinds de peildatum daarvan flink is gedaald, kan negatief uitpakken voor de beleggende partij. Voor de berekening van de vermogensverdeling wordt immers gerekend met een hogere waarde van de digitale munten en dus een hoger vermogen van de betreffende partij. Anderzijds kan deze partij profiteren van een waardestijging van de munt. Feitelijk heeft hij dan meer vermogen dan dat waar in de verdeling rekening mee wordt gehouden.

Niet alleen de fluctuatie van de waarde vormt een obstakel. Ook het aantonen van het bezit van de cryptovaluta kan problematisch zijn. Doordat het beleggen in crypto volledig digitaal plaatsvindt, is het bestaan daarvan makkelijk te verbergen en lastig om aan te tonen. Ook hierbij kan de digitale wallet, evenals eventuele bankafschriften met transacties, als bewijsstuk dienen om het bestaan van de crypto munten aan te tonen.

Afspraken zijn de beste oplossingen

De wet biedt oplossingen voor de veranderende koersen door het vastleggen van de peildatums. Het scheelt partijen echter zowel risico als kosten als moeite om duidelijke afspraken te maken rondom de verdeling van de cryptovaluta. De wettelijke maatstaven houden namelijk geen rekening met de fluctuerende waarde en overige omstandigheden, waar partijen dit bij onderlinge afspraken wel kunnen. Zo kan bijvoorbeeld ook worden beslist om niet de waarde te verdelen, maar de cryptomunten zelf. Zodat beide ex-partners hier verder mee zouden kunnen beleggen. Bij het maken van deze afspraken blijft het wel belangrijk om te onthouden welk effect de datum van de verdeling kan hebben op de uiteindelijke waardering van de cryptovaluta.

Hoewel cryptovaluta steeds vaker een rol speelt bij de verdeling in echtscheidingen, is er vooralsnog weinig jurisprudentie over de verdeling hiervan in echtscheidingszaken. De wereld rondom deze digitale munteenheden blijft complex, waardoor partijen, advocaten en rechters niet altijd de benodigde kennis hebben over hoe deze te rijmen met het juridische speelveld. Het blijft daardoor altijd de beste oplossing voor beide partijen om samen tot afspraken te komen en de verdeling niet aan de rechter over te laten.