Share Purchase Agreement (SPA): uw gids voor een succesvolle bedrijfsovername

Bent u betrokken bij een bedrijfsovername en wilt u meer weten over de rol van een Share Purchase Agreement (SPA)? Dit artikel biedt een diepgaand inzicht in de betekenis en het belang van een SPA, en hoe deze uw belangen kan beschermen tijdens de overname. Daarnaast geven we praktische tips om problemen na de overname te voorkomen. Lees verder om alle informatie te krijgen die u nodig heeft over het opstellen en gebruiken van een SPA.

In dit artikel:

Wat is een Share Purchase Agreement (SPA)?
Alternatieven voor een SPA
Waarom een SPA gebruiken?
Het belang van een SPA
Voordelen van de SPA
Wat staat er in een SPA?
1. Identificatie van Partijen
2. Geheimhouding
3. Koopprijsmechanismen voor de aandelen
4. Betalingsvoorwaarden
5. Zekerheden
6. Garanties en vrijwaringen
7. Non-concurrentie- of relatiebedingen
8. Ontbindende en opschortende voorwaarden
Opschortende voorwaarden
Ontbindende voorwaarden
9. Pre-closing afspraken
10. Post-closing handelingen
Hoe wordt een Share Purchase Agreement (SPA) opgesteld?
Stap 1: Sluiten van de intentieovereenkomst (LOI)
Stap 2: Uitvoeren van een due diligence onderzoek
Stap 3: Onderhandelen over de definitieve voorwaarden:
Stap 4: Opstellen en ondertekenen van de SPA:
Stap 5: Aandelenoverdracht:
Tips om problemen na de overname te voorkomen
SPA laten opstellen?

Wat is een Share Purchase Agreement (SPA)?

Een Share Purchase Agreement (SPA) is een koopovereenkomst voor aandelen in een bedrijf. Hierin worden de voorwaarden vastgelegd voor de verkoop en aankoop van aandelen, zoals de prijs, garanties en de voorwaarden voor het voltooien van de transactie.

Alternatieven voor een SPA
Een bedrijfsovername kan ook plaatsvinden door de activa en passiva over te dragen in plaats van aandelen. Dit gebeurt via een Asset Purchase Agreement (APA), waarbij specifieke onderdelen van een bedrijf worden gekocht. Meer informatie over deze vorm van bedrijfsovername vindt u in ons artikel over activa-passiva transactie.

Waarom een SPA gebruiken?

Het belang van een SPA
De SPA markeert het einde van het onderhandelingsproces. Hierin worden alle belangrijke voorwaarden en verplichtingen formeel vastgelegd na intensieve besprekingen en onderzoeken.

Voordelen van de SPA

• Juridische zekerheid: Een SPA biedt een duidelijk kader voor de transactie, zodat beide partijen precies weten wat er van hen verwacht wordt en wat ze kunnen verwachten van de andere partij.
• Risicobeperkerking: Het contract beschermt beide partijen bij geschillen of meningsverschillen na de transactie door vooraf duidelijke afspraken vast te leggen.

Wat staat er in een SPA?

Een effectieve Share Purchase Agreement (SPA) moet verschillende elementen bevatten. In dit artikel noemen wij de belangrijkste onderdelen:

1. Identificatie van Partijen
Een essentieel onderdeel van een Share Purchase Agreement (SPA) is een duidelijke identificatie van alle betrokken partijen. Dit omvat de koper, de verkoper en het doelbedrijf waarvan de aandelen worden overgedragen.

2. Geheimhouding
Een geheimhoudingsverklaring of NDA is cruciaal om vertrouwelijke informatie te beschermen gedurende het overnameproces. Voor meer informatie over het opstellen van een NDA, lees ons artikel hierover.

3. Koopprijsmechanismen voor de aandelen
Het vaststellen van de koopprijs is een cruciaal aspect van de SPA en kan op verschillende manieren worden geregeld om zowel koper als verkoper te beschermen. Er zijn 2 gangbare mechanismen om de koopprijs te bepalen:

• Completion accounts: Bij dit mechanisme wordt de koopprijs gebaseerd op de balans van de leverdatum (closing). De initiële overnameprijs wordt in de SPA vastgelegd, maar aangezien er op de leverdatum vaak geen definitieve balans beschikbaar is, wordt er gewerkt met een voorlopige koopprijs. De definitieve koopprijs wordt na closing vastgesteld, vaak op basis van eigen vermogen of cash en debt free principes.
• Locked box mechanisme: Hierbij wordt de koopprijs vastgesteld op basis van een historische balans. Vanaf een bepaalde datum voor de levering van de aandelen (de effectieve datum) is de onderneming voor rekening en risico van de koper. Dit mechanisme biedt de koper zekerheid over de waarde van het bedrijf en voorkomt onverwachte financiële veranderingen na de overname.

4. Betalingsvoorwaarden
De betalingsvoorwaarden moeten duidelijk worden vastgelegd in de SPA. Hierbij zijn verschillende mogelijkheden:

• Eenmalige betaling: De volledige koopprijs wordt in één keer betaald.
• Betaling in termijnen: De koopprijs wordt in meerdere termijnen betaald.
• Earn-out: Een deel van de koopprijs wordt betaald afhankelijk van het behalen van bepaalde doelen na de overname. Dit helpt om de risico’s te spreiden en zorgt ervoor dat de verkoper betrokken blijft bij het succes van het bedrijf na de overname.
• Vendor loan: Een overeengekomen uitgestelde betaling van een deel van de koopsom, waarbij de koper direct eigenaar wordt van de aandelen maar een deel van de koopprijs later betaalt.
• Banklening: De koper kan een banklening aangaan om de koopprijs te financieren, vaak met een financieringsvoorbehoud in de SPA.
• Huurkoop: Hoewel minder gebruikelijk, kan de koper de aandelen in termijnen afbetalen terwijl hij al eigenaar is.

5. Zekerheden
Zowel koper als verkoper willen verzekerd zijn dat hun belangen beschermd zijn tijdens en na de transactie. Daarom zijn zekerheden een belangrijk onderdeel van de SPA.

Zekerheden die ten behoeve van de verkoper worden opgenomen

• Bankgarantie: Een garantie van de bank dat de koper zijn betalingsverplichtingen zal nakomen, wat de verkoper zekerheid biedt.
• Borgstelling: Een derde partij garandeert de betaling van de koopprijs, wat extra zekerheid biedt dat de koper zijn verplichtingen nakomt.

Zekerheden die ten behoeve van de koper worden opgenomen:

• Escrow-account: Een deel van de koopprijs wordt in escrow gehouden totdat aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Dit beschermt de koper tegen mogelijke risico’s en zorgt ervoor dat de verkoper zijn verplichtingen nakomt voordat het volledige bedrag wordt vrijgegeven.
• Vermogensinstandhoudingsverklaring: Deze verklaring biedt de koper zekerheid over de financiële stabiliteit van het bedrijf na de overname. De verkoper belooft schriftelijk een afgesproken vermogen in stand te houden gedurende een bepaalde periode na de bedrijfsovername. Soms moet dit vermogen daadwerkelijk in escrow op een aparte rekening worden gezet. In andere gevallen mag het worden geïnvesteerd, mits het op korte termijn weer kan worden omgezet naar contanten.
• Achterhouden van een deel van de koopprijs: Een deel van de koopprijs kan worden achtergehouden, eventueel in de vorm van een (achtergestelde) lening met verrekeningsbevoegdheid. Dit biedt de koper extra zekerheid dat eventuele toekomstige claims of verplichtingen kunnen worden verrekend.

Voor meer informatie over hoe een escrow-overeenkomst u beschermt tegen risico’s bij bedrijfsovername, verwijzen wij u naar ons artikel over de escrow-overeenkomst.

6. Garanties en vrijwaringen
Garanties en vrijwaringen zijn essentieel om de koper te beschermen tegen
mogelijke risico’s en verplichtingen die voortkomen uit de overname.

• Garanties: Garanties bieden de koper zekerheid over wat hij koopt door verklaringen en toezeggingen van de verkoper over de staat van het bedrijf en de activa. Garanties kunnen bijvoorbeeld betrekking hebben op nauwkeurigheid van de financiële cijfers, de naleving van contracten en wet- en regelgeving en de operationele kwesties van het bedrijf.
• Vrijwaringen: Dit zijn clausules die de koper beschermen tegen toekomstige problemen die kunnen voortvloeien uit de periode vóór de overname. Als blijkt dat er verborgen schulden of juridische problemen zijn, moet de verkoper de koper hiervoor compenseren.

Deze elementen zorgen ervoor dat de koper goed geïnformeerd is over de staat van het bedrijf en bieden bescherming tegen onverwachte verliezen of aansprakelijkheden na de overname.

7. Non-concurrentie- of relatiebedingen
Een belangrijk onderdeel van een SPA zijn de clausules die de verkoper verbieden om na de verkoop in directe concurrentie te treden met het doelbedrijf of zakelijke relaties aan te gaan met klanten of werknemers van het doelbedrijf:

• Non-concurrentiebeding: Deze clausule beperkt de verkoper bij het starten van een vergelijkbaar bedrijf of het werken voor een concurrent in een bepaalde regio en voor een bepaalde periode.
• Relatiebeding: Dit beding voorkomt dat de verkoper probeert om klanten of werknemers van het overgenomen bedrijf weg te lokken.

Non-concurrentie- en relatiebedingen zijn cruciaal om het bedrijf te beschermen tegen concurrentie van de voormalige eigenaar en om de continuïteit van het bedrijf te waarborgen.

Voor meer informatie over het non-concurrentiebeding bij een bedrijfsovername verwijzen wij u naar ons artikel “Non-concurrentiebeding: voorkom risico’s bij bedrijfsovername”.

8. Ontbindende en opschortende voorwaarden
Een belangrijk onderdeel van een Share Purchase Agreement (SPA) zijn de opschortende en ontbindende voorwaarden. Deze voorwaarden bepalen onder welke omstandigheden de overeenkomst van kracht wordt of kan worden beëindigd.

Opschortende voorwaarden
Dit zijn voorwaarden die eerst vervuld moeten worden voordat de overeenkomst van kracht wordt. Voorbeelden hiervan zijn:

• Goedkeuringen van toezichtsorganen, zoals de raad van commissarissen of aandeelhouders.
• Goedkeuring van de Autoriteit Consument & Markt (ACM).
• Het opstellen van tussentijdse jaarstukken.
• De afwezigheid van materiële wijzigingen in de bedrijfsomstandigheden.
• Positieve uitkomst van het due diligence-onderzoek.

Ontbindende voorwaarden

Dit zijn voorwaarden waaronder de overeenkomst kan worden beëindigd na de ondertekening. Een voorbeeld hiervan is een financieringsvoorbehoud, waarbij de overeenkomst wordt ontbonden als de koper de benodigde financiering niet kan verkrijgen.

9. Pre-closing afspraken
Als bij een overname het tekenen van de SPA en de closing (overdracht) niet samenvallen, is het van belang om afspraken te maken over de tussenliggende periode. Dit voorkomt dat de waarde van de te kopen vennootschap negatief wordt beïnvloed. Denk bijvoorbeeld aan goedkeuring van de koper bij ontslag van key werknemers of het aangaan van overeenkomsten van een waarde boven een bepaald bedrag.

10. Post-closing handelingen
Dit zijn handelingen die de verkoper nog op zich neemt om zaken af te handelen na de closing, zoals de wijziging van de naam van de onderneming of het sluiten van tijdelijke overeenkomsten die de overgang van operationele activiteiten van verkoper naar koper mogelijk maken.

Hoe wordt een Share Purchase Agreement (SPA) opgesteld?

Het opstellen van een Share Purchase Agreement (SPA) is een cruciale stap in het overnameproces van een bedrijf. Hieronder volgt een overzicht van de stappen die u moet doorlopen om een SPA succesvol op te stellen en uit te voeren:

Stap 1: Sluiten van de intentieovereenkomst (LOI)
De eerste stap is het ondertekenen van een intentieovereenkomst (Letter of Intent of LOI). Dit document legt de basisvoorwaarden van de transactie vast en dient als basis voor verdere onderhandelingen en due diligence. De LOI is essentieel omdat het duidelijkheid schept over de intenties van beide partijen. Wilt u weten waar u op moet letten bij het opstellen van een intentieovereenkomst? Lees dan ons artikel over de Term Sheet en de LOI.

Stap 2: Uitvoeren van een due diligence onderzoek
Na het ondertekenen van de LOI volgt een due diligence onderzoek. Dit onderzoek beoordeelt de financiële, juridische en operationele aspecten van het bedrijf dat wordt overgenmomen. Het doel is om een goed geïnformeerde beslissing te nemen en eventuele risico’s te identificeren. Dit proces omvat onder andere het controleren van financiële verslagen, juridische contracten, belastingaangiften en operationele processen.

Stap 3: Onderhandelen over de definitieve voorwaarden:
Tijdens en na het due diligence onderzoek onderhandelen de partijen over de definitieve voorwaarden van de transactie. Dit omvat de verkoopprijs, garanties, vrijwaringen en specifieke voorwaarden die van invloed kunnen zijn op de koopovereenkomst. Beide partijen werken samen om tot een wederzijds aanvaardbare overeenkomst te komen.

Stap 4: Opstellen en ondertekenen van de SPA:
Zodra beide partijen het eens zijn over de voorwaarden, wordt de SPA opgesteld. Dit document legt de definitieve afspraken vast. Advocaten spelen hierbij een cruciale rol om ervoor te zorgen dat alle juridische aspecten correct zijn opgenomen. Na de opstelling wordt de SPA ondertekend door zowel de koper als de verkoper, een moment dat bekendstaat als ‘signing’. Dit markeert de afsluiting van het onderhandelingsproces.

Stap 5: Aandelenoverdracht:
De daadwerkelijke overdracht van aandelen vindt plaats na de signing, afhankelijk van het vervullen van ontbindende voorwaarden zoals goedkeuringen van toezichthouders of andere noodzakelijke stappen.
Lees meer over Aandelenoverdracht bv: compleet stappenplan en FAQ

Tips om problemen na de overname te voorkomen

Om problemen na de overname te voorkomen, is het essentieel om goede voorbereidingen te treffen en duidelijke afspraken te maken. Hier zijn enkele belangrijke maatregelen die u kunt nemen:

• Uitgebreid due diligence onderzoek: Voer een grondig due diligence onderzoek uit om alle financiële, juridische en operationele aspecten van het doelbedrijf te beoordelen. Dit helpt om verborgen risico’s en problemen vroegtijdig te identificeren.
• Gedetailleerde garanties en vrijwaringen: Neem duidelijke garanties en vrijwaringen op in de Share Purchase Agreement (SPA). Hierdoor zijn beide partijen beschermd tegen onvoorziene omstandigheden en wordt de kans op geschillen verminderd.
• Heldere communicatie en integratieplannen: Zorg voor duidelijke communicatie en integratieplannen om culturele en operationele verschillen tussen de bedrijven te overbruggen. Dit bevordert een soepele transitie en vermindert de kans op interne conflicten.
• Inschakelen van ervaren adviseurs: Betrek ervaren juridische en financiële adviseurs bij het overnameproces. Zij kunnen u adviseren over de beste praktijken en helpen potentiële valkuilen te vermijden, waardoor de overname correct en efficiënt verloopt.
• Regelmatig monitoren van voortgang: Houd de voortgang van de integratie na de overname regelmatig in de gaten. Dit helpt om eventuele problemen snel te identificeren en op te lossen, waardoor de kans op langdurige complicaties afneemt.

SPA laten opstellen?

Een zorgvuldig opgestelde SPA beschermt beide partijen en zorgt voor een soepele overname. Ward Welage begeleidt zowel kopers als verkopers bij overnames, herstructureringen en doorstarts na faillissement. Met zijn ruime ervaring en expertise helpt hij u om het proces efficiënt en effectief te laten verlopen.

Heeft u vragen of wilt u meer weten over het opstellen van een SPA? Neem contact op met Ward Welage voor advies en begeleiding.