Non-concurrentiebeding: voorkom risico’s bij bedrijfsovername
Non-concurrentiebeding: voorkom risico’s bij bedrijfsovername
Als u overweegt een bedrijf te kopen of uw eigen onderneming te verkopen, is het van groot belang dat u goed begrijpt hoe een non-concurrentiebeding werkt. Een goed opgesteld beding kan namelijk het verschil betekenen tussen een succesvolle overname en het risico op aanzienlijke financiële en operationele problemen. In dit artikel leggen we uit wat u moet weten om uw belangen te beschermen en de juiste keuzes te maken.
Wat is een non-concurrentiebeding bij een overname?
Een non-concurrentiebeding in een overnamecontract beperkt wat de verkoper, en mogelijk ook aan hem gelieerde personen of vennootschappen, na de verkoop mag doen. Dit betekent dat niet alleen de verkoper zelf, maar ook de bestuurders van de verkoper, gelieerde vennootschappen, en soms zelfs familieleden aan het beding gebonden zijn
Dit is belangrijk, omdat een slecht of nietig non-concurrentiebeding ertoe kan leiden dat de verkoper (of zijn gelieerde entiteiten) een concurrerend bedrijf start dat de overgenomen onderneming ondermijnt. Dit kan de waarde van de vennootschap/onderneming drastisch verminderen en toekomstige groeimogelijkheden beperken.
Bescherming voor de koper
Het primaire doel van het non-concurrentiebeding is om de koper te beschermen tegen het risico dat de verkoper, en aan hem gelieerde partijen, zoals bestuurders en familieleden, na de overname gebruikmaakt van de waardevolle knowhow, klantrelaties en andere middelen van de overgenomen onderneming. Zonder deze bescherming zou de verkoper bijvoorbeeld een vergelijkbaar bedrijf kunnen opzetten of klanten kunnen benaderen. Het beding zorgt er dus voor dat de waarde van de investering behouden blijft.
Beperkingen voor de verkoper
Aan de andere kant legt een non-concurrentiebeding de verkoper bepaalde beperkingen op, zoals het niet kunnen starten van een nieuwe onderneming in dezelfde sector of regio. Hoewel dit beding de verkoopprijs niet direct verhoogt, kan het wel een belangrijk onderhandelingspunt zijn. Voor u als verkoper kan dit betekenen dat u na de verkoop niet direct kunt doorstarten met een nieuwe onderneming (voor zover die dus concurrerend is aan de verkochte onderneming). Hier moet dus goed over worden nagedacht.
Een non-concurrentiebeding mag niet verder gaan dan noodzakelijk
Een non-concurrentiebeding moet zorgvuldig worden opgesteld om effectief en juridisch houdbaar te zijn. Als de afspraken te breed of te streng zijn, kan het beding ongeldig worden verklaard. Om dit te voorkomen, moet het non-concurrentiebeding voldoen aan de volgende voorwaarden:
- Redelijke duur: Volgens de Europese Commissie mag een non-concurrentiebeding in principe niet langer duren dan 2 jaar als het alleen om goodwill gaat, en maximaal 3 jaar als er ook knowhow wordt overgedragen. De duur hangt ook af van wat precies is overgedragen. Heeft de verkoper bijvoorbeeld alleen activa of intellectuele eigendomsrechten (IE) overgedragen en geen volledige onderneming? Dan heeft concurrentie van de verkoper minder invloed op de waarde, en kan een non-concurrentiebeding overbodig of zelfs verboden zijn.
- Beperkte reikwijdte: Het beding mag alleen gelden voor het werkgebied van het overgenomen bedrijf.
- Specifieke activiteiten: Het beding moet gericht zijn op de kernactiviteiten van de onderneming.
Rechters kijken kritisch naar non-concurrentiebedingen. Als het beding te breed is, bestaat het risico dat het ongeldig wordt verklaard. Een langere duur is echter niet direct verboden; de geldigheid hangt af van factoren zoals het marktaandeel en de relevante markt. Het is daarom verstandig om juridische expertise in te schakelen om ervoor te zorgen dat het beding goed in elkaar steekt en voor beide partijen werkt.
Aandachtspunten voor de koper
Als koper wilt u een stevig non-concurrentiebeding om uw investering te beschermen. Let hierbij op de volgende punten:
- Specifieke omschrijving: Definieer nauwkeurig welke activiteiten de verkoper niet mag uitvoeren en de geografische reikwijdte van het beding. Dit voorkomt misverstanden en maakt het beding afdwingbaar. Overweeg daarnaast of het nodig is om het beding ook van toepassing te laten zijn op bestuurders, gelieerde vennootschappen of andere relevante partijen zoals familieleden. Dit kan nuttig zijn om te voorkomen dat deze personen alsnog een concurrerende activiteit starten, maar houd daarbij wel rekening met wat in uw specifieke situatie noodzakelijk en proportioneel is.
- Passende duur: Kies een duur die aansluit bij de sector en het type bedrijf, meestal 2 tot 3 jaar. In sommige gevallen kan een langere periode gerechtvaardigd zijn, maar houd de termijn realistisch.
- Duidelijke uitzonderingen: Neem uitzonderingen op voor niet-concurrerende activiteiten van de verkoper, zoals adviserende rollen of investeringen in andere sectoren. Dit maakt het beding werkbaarder.
- Neem een boetebeding op: De methode om de naleving van een non-concurrentiebeding te waarborgen, is het opnemen van een boetebeding in de koopovereenkomst. Dit boetebeding stelt een duidelijke financiële sanctie vast voor het geval dat de verkoper het beding overtreedt, wat de naleving effectief kan afdwingen. In sommige gevallen kan een vermogensinstandhoudingsverklaring worden overeengekomen om ervoor te zorgen dat de verkoper aan alle afspraken uit de koopovereenkomst voldoet, waaronder het non-concurrentiebeding.
- Grondige due diligence: Onderzoek de marktpositie van het bedrijf goed om het concurrentiebeding effectief af te stemmen op de situatie.
- Monitoring en handhaving: Maak duidelijke afspraken over hoe de naleving van het beding gecontroleerd wordt en wat de consequenties zijn bij overtreding, zoals boetes of andere sancties.
Verlies daarbij niet de belangen van de verkoper uit het oog. Een te streng beding kan de onderhandelingen verstoren of ongeldig worden verklaard. Streef naar een evenwichtige overeenkomst die uw investering beschermt en voor de verkoper werkbaar is. Dit vormt de basis voor een succesvolle transactie.
Aandachtspunten voor verkopers
Als verkoper wilt u een non-concurrentiebeding dat uw toekomstige activiteiten zo min mogelijk beperkt. Wij zetten enkele belangrijke aandachtspunten voor u op een rij:
- Beperk duur en reikwijdte: Zorg dat de duur en geografische reikwijdte van het beding beperkt blijven tot wat redelijk is om de koper te beschermen. Dit voorkomt onnodige beperkingen op uw activiteiten.
- Onderhandel ruime uitzonderingen: Streef naar ruime uitzonderingen voor uw toekomstige (niet-concurrerende) activiteiten. Dit geeft u de vrijheid om na de verkoop nieuwe zakelijke kansen te benutten.
- Vraag een passende vergoeding: Zorg dat de beperkingen van het non-concurrentiebeding worden weerspiegeld in de koopprijs. Een passende vergoeding voor het accepteren van deze beperkingen helpt de impact van het beding te verzachten en zorgt ervoor dat u eerlijk wordt gecompenseerd.
- Wees transparant over toekomstplannen: Wees open over uw plannen voor de toekomst en hoe het beding deze kan beïnvloeden. Dit maakt de onderhandelingen efficiënter.
- Sector-specifieke impact: Houd rekening met hoe het beding specifiek in uw sector uitwerkt. In sommige sectoren kunnen de beperkingen zwaarder wegen, dus stem uw onderhandelingen hierop af.
Onderhandel zorgvuldig!
- Gebruik vergelijkbare voorbeelden: Onderbouw uw standpunt met voorbeelden van concurrentiebedingen uit vergelijkbare deals.
- Stel alternatieve structuren voor: Overweeg opties zoals een geleidelijke afbouw van het beding of een consultancycontract. Dit biedt flexibiliteit en neemt zorgen weg bij beide partijen.
- Schakel de juiste expertise in: Betrek ervaren advocaten bij de onderhandelingen om uw belangen te beschermen en weloverwogen beslissingen te nemen.
Voorkom onnodige risico’s bij bedrijfsovername
Of u nu koper of verkoper bent, een goed non-concurrentiebeding is essentieel voor een succesvolle bedrijfsovername. Wilt u zeker zijn dat uw belangen goed beschermd zijn? Neem contact op met onze ervaren overnamespecialisten. We helpen u om uw transactie soepel en succesvol af te ronden.