Faillissement – wat moet ik doen

Als een onderneming failliet gaat is dat ingrijpend, op de eerste plaats voor de bestuurders en aandeelhouders van die onderneming. Maar het leidt ook tot zorgen voor andere betrokken partijen, zoals werknemers, klanten en leveranciers. Vaak zijn er veel vragen. Krijg ik het product dat ik besteld heb nog geleverd? Krijg ik mijn geld terug? Wat gebeurt er met de garantie die ik op mijn levering heb gekregen? Wat moet ik als werknemer doen? In dit artikel geven we antwoord op deze en andere vragen en scheppen we orde in de chaos die een faillissement vaak met zich meebrengt.

Kortom, een artikel met algemene informatie en met tips voor wie interesse heeft in een doorstart van een failliete onderneming en voor leveranciers, verhuurders en leasemaatschappijen, klanten en werknemers die te maken krijgen met een faillissement. Geeft het artikel geen antwoord op uw vraag, neem dan gerust contact op met de specialisten van TEN Advocaten. Zij helpen u graag verder

Faillissement en de rol van de curator
Als een bedrijf niet meer aan haar betalingsverplichtingen kan voldoen kan zij door de rechtbank failliet worden verklaard. De rechtbank stelt dan een curator aan die vanaf het moment van faillissement het bewind over de onderneming overneemt. Dat betekent dat het bestuur van de onderneming van de ene op de andere dag (nagenoeg) niets meer mag doen. Het bedrijf komt (vaak) stil te liggen. De curator wordt door de rechtbank aangesteld om de belangen van de gezamenlijke schuldeisers te behartigen. De curator doet dit door de hoogst mogelijke opbrengst te behalen uit de failliete onderneming.

Ik heb nog spullen staan bij de failliete onderneming – wat nu?
Voor een curator is het vaak in het begin van een faillissement niet helemaal duidelijk welke zaken in eigendom zijn bij de failliete onderneming en welke zaken aan een ander (bijv. de verhuurder, een leasemaatschappij, leverancier of werknemer) toebehoren. Als uw spullen zich bij de failliete onderneming bevinden, is het belangrijk dit zo snel mogelijk bij de curator te melden. Geef bij de curator aan welke specifieke spullen van jou zijn en waarom. Stuur de curator alle relevante stukken toe om dit standpunt te onderbouwen.

Meldt u bij de curator
Helaas duurt het vaak enige tijd totdat er duidelijkheid is in een faillissement. Curatoren voeren van de ene op de andere dag het bewind over een onderneming die vaak al jaren bestaat en waar het niet zelden organisatorisch niet pico bello is. Het duurt dan even voordat de curator een goed beeld heeft van de situatie. Het is belangrijk dat u zich zo snel mogelijk na het faillissement meldt bij de curator en gemotiveerd aangeeft wat uw relatie tot de failliet was en wat u van de curator wilt (bijv. wilt u levering van een product, hebt u een vordering of wilt u uw eigen spullen terug komen halen). Zo krijgt de curator een goed beeld van de onderneming en kan hij of zij tot een soepele afwikkeling overgaan.

Doorstart
Om het hoogst mogelijke resultaat te behalen onderzoekt de curator of de onderneming kan worden doorgestart. Als de curator een doorstart realiseert, zorgt dit voor een zachte landing voor veel betrokkenen. Het personeel (of een deel daarvan) behoudt haar baan, klanten kunnen vaak nog worden bediend en leveranciers behouden een afnemer. Bovendien levert de verkoop van een onderneming als één geheel (als going concern) vaak meer geld voor de schuldeisers op dan wanneer de curator de onderneming zou opknippen of de activa los zou verkopen of veilen. Deze hogere opbrengst komt ook aan de (gezamenlijke) crediteuren ten goede. Win-win dus. Als een doorstart niet mogelijk is, zal de curator de activa van de failliete onderneming los veilen of in gedeelten verkopen.

Interesse in een doorstart?
Als u interesse hebt in een doorstart van een failliete onderneming is het belangrijk om dat zo snel mogelijk bij de curator te melden. De curator zal dan een nadere toelichting geven op het biedingsproces. Bij een doorstart in het faillissement is het heel belangrijk goed onderzoek te doen naar de levensvatbaarheid van (delen van) de failliete onderneming. TEN Advocaten staat regelmatig partijen bij die interesse hebben in een doorstart van een onderneming. We begeleiden het DD-onderzoek, onderhandelen met de curator en adviseren de doorstarter over kansen en risico’s. Om tot een succesvolle doorstart te komen, zet de curator de failliete onderneming vaak een tijdje voort. Een draaiende onderneming is namelijk over het algemeen meer waard dan een stilstaande. Als u tijdens zo’n voortzetting diensten of producten levert aan de failliete onderneming, is het belangrijk om hier goede afspraken over te maken met de curator. Je kunt bijvoorbeeld een garantstelling of voorschot vragen voor je te leveren diensten of producten. Meer informatie over een doorstart vindt u hier.

Niet (volledig) betaalde levering
Wie producten of diensten heeft geleverd, wil hiervoor betaald worden. Maar in een faillissement is dat nog niet zo gemakkelijk. Als u een nog lopende overeenkomst hebt die nog niet helemaal is nagekomen, kunt u de curator vragen of ‘de overeenkomst gestand wordt gedaan’. Dat wil zeggen: u vraagt de curator om binnen een redelijke termijn te melden of hij de overeenkomst wel of niet wil nakomen. Om te voorkomen dat u betalingen doet of werkzaamheden levert waar geen tegenprestatie meer tegenover staat, is het verstandig om de werkzaamheden (of betaling) op te schorten tot het moment dat de curator meer duidelijkheid heeft gegeven over het lot van de overeenkomst die u met de failliete onderneming hebt. Voordat u uw werkzaamheden vervolgt kunt u ook ‘zekerheidstelling’ (bijv. een voorschot of garantie) van de curator verlangen. Hebt u producten of roerende zaken geleverd maar heeft de failliet nog niet betaald? Als u een ‘eigendomsvoorbehoud’ hebt afgesproken dan kunt u deze producten terughalen. Een eigendomsvoorbehoud is een afspraak met de opdrachtgever die in het contract of (vaak) in de algemene voorwaarden is opgenomen. Hebt u géén eigendomsvoorbehoud afgesproken maar al wel (niet betaalde) spullen geleverd? Mogelijk kunt u dan een beroep doen op het ‘recht van reclame’. Dit is een wettelijk recht dat niet-betaalde leveranciers beschermt en hen het recht geeft de geleverde zaken terug te vorderen. Maar haast is geboden, want het reclamerecht geld maar zes weken na opeisbaarheid van de koopsom en 60 dagen nadat de producten zijn geleverd. In de omgekeerde situatie (u hebt spullen onder zich waarvoor de failliet nog niet heeft betaald, bijvoorbeeld ter reparatie, of zaken die voor het faillissement nog niet geleverd zijn), dan kunt u een ‘retentierecht’ inroepen. Dat betekent dat u de zaken onder zich houdt, totdat de vorderingen zijn voldaan.

Verhuurders (en ook leasemaatschappijen) hebben een bijzondere positie
Als verhuurder van een failliet hebt u een bijzondere positie. Zowel de verhuurder als de curator hebben namelijk het recht om de huurovereenkomst (of het operational leasecontract) op te zeggen tegen een opzegtermijn van drie maanden. Huurpenningen die na datum faillissement zijn ontstaan, zijn ‘boedelvordering’. Achterstallige huurpenningen zijn ‘concurrente vorderingen’, vorderingen die als laagste in rang staan. Meer informatie over dit onderwerp leest u in dit artikel.

Besteld en aanbetaald, maar niets geleverd gekregen
Voor een klant die een bestelling heeft geplaatst, misschien zelfs al een bedrag heeft aanbetaald, maar nog niets geleverd heeft gekregen, breekt door een faillissement een onzekere periode aan. Ga ik nog geleverd krijgen? Wat gebeurt er met mijn aanbetaling? Hoe zit het met de garantie die op mijn product zit? Volgens de Faillissementswet blijven contracten ongewijzigd. Dat betekent dat als u met de failliete onderneming een contract hebt dat nog niet (helemaal) is nagekomen, u de curator een redelijke termijn kunt stellen waarbinnen de curator moet laten weten of hij de overeenkomst alsnog wil nakomen. De curator moet dan een afweging maken of er voldoende middelen in de boedel zitten om de overeenkomst na te komen en of de boedel (de gezamenlijke schuldeisers) voordeel hebben bij het alsnog nakomen van de overeenkomst. Dit kan bijvoorbeeld zo zijn als het product bijna af is (er is dus nog weinig werk aan) en de afnemer heeft nog een flink deel van de koopsom niet heeft betaald. Dan kan de curator met relatief weinig kosten het product af laten maken, waardoor de boedel aanspraak maakt op de koopsom. Als de curator besluit de overeenkomst niet na te komen, dan kan de overeenkomst worden ontbonden en kunt u schadevergoeding vragen. Hebt u al een aanbetaling gedaan maar is het product nog niet geleverd? Dan zien we in de praktijk vaak dat curatoren overeenkomsten niet meer nakomen. Formeel betekent dit dat u de overeenkomst kunt ontbinden en schadevergoeding kunt vragen. De aanbetaling die u hebt gedaan is dan de schade die u kunt vorderen. Er is echter één grote maar: zo’n schadevordering is een zogeheten ‘concurrente vordering’ in het faillissement. Dat betekent in feite dat deze vorderingen als laagste in rang staan. Met andere woorden: vaak bent u een aanbetaling kwijt als de onderneming failliet gaat. Iets vergelijkbaars geldt voor garantie. Als u op een geleverd product garantie hebt gekregen of reparatie- of serviceafspraken hebt gemaakt vist u als klant (vaak) achter het net. Garantie is namelijk een afspraak die je met de onderneming maakt. In het faillissement van de onderneming zijn dit soort afspraken ‘concurrente vorderingen’. In veruit de meeste gevallen vervallen daarom de garantie- en serviceafspraken in faillissement. Het komt er dus op neer dat klanten bij een faillissement vaak met lege handen staan. Toch zijn er een paar strohalmen:

• Neem het contract eens goed onder de loep. Kijk vooral naar wie partij is bij het contract. Is de failliete onderneming partij bij het contract, of staat het contract (toevallig) op naam van een andere partij?
• Onderzoek of u kopersbescherming hebt bij uw betaaldienst. Deze kopersbescherming houdt in dat u alleen betaalt als u een product ook daadwerkelijk (en in goede staat) hebt ontvangen. Op deze manier kunt u uw aanbetaling veiligstellen.
• Onderzoek of er sprake is van bestuurdersaansprakelijkheid. Hebt u heel kort voor het faillissement een bestelling geplaatst met een aanbetaling? Dan kan het zo zijn dat de bestuurder van de failliete onderneming wist of behoorde te weten dat de bestelling niet zou kunnen worden geleverd. Dat is een grond voor bestuurdersaansprakelijkheid.

Ontslag dreigt – en nu?
Als uw werkgever failliet gaat is dat ingrijpend. Er breekt een onzekere tijd aan. Want vaak leidt een faillissement tot ontslag van de werknemers. De curator heeft het recht om alle werknemers te ontslaan met een opzegtermijn van maximaal zes weken. Werknemers hebben dan, anders dan bij een gewoon ontslag, geen recht op een transitievergoeding. Als werknemer kunt u wél een beroep doen op de zogenoemde Loongarantieregeling van het UWV. Het UWV betaalt dan het loon over de opzegtermijn, achterstallig loon over de 13 weken vóór het faillissement, vakantiebijslag en vakantiedagen die maximaal een jaar oud zijn. Als de curator geen doorstart realiseert, bent u als werknemer na (maximaal) zes weken dus werkloos. Als u dan nog geen andere baan hebt, maakt u aanspraak op een WW-uitkering.

Disclaimer: faillissementen duren vaak lang. Uw geduld zal dus op de proef worden gesteld. Be prepared!

Specialisten
TEN Advocaten staat regelmatig partijen bij die te maken hebben met een faillissement of interesse hebben in een doorstart van een onderneming. We begeleiden het DD-onderzoek, onderhandelen met de curator en adviseren de doorstarter over kansen en risico’s. Bent u benieuwd wat we voor u kunnen betekenen? Neemt u dan gerust contact op. We helpen u graag verder!